Đức Huỳnh Giáo Chủ, người sáng lập Phật Giáo Hòa Hảo, thường được biết đến như một nhà ái quốc với lòng yêu nước, yêu dân tộc sâu sắc. Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn nhận Ngài ở khía cạnh ấy thì thật phiến diện bởi tình yêu của Ngài dành cho muôn loài, cho chúng sinh còn bao la hơn thế.
Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá Đức Huỳnh Giáo Chủ – một vị Thánh Nhân với tình yêu thương vô bờ bến. Bằng cách phân tích triết lý Hiếu – Hòa trong giáo lý của Ngài, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về con đường tu tập để đạt đến tình yêu thương vị tha, không biên giới.
Nhận Thức Phiến Diện về Một Vị Giáo Chủ
Có một thời gian, do hoàn cảnh lịch sử, Đức Huỳnh Giáo Chủ và Phật Giáo Hòa Hảo bị xem như một thực thể “đi ngược lại lợi ích dân tộc”. May mắn thay, nhận định này đã thay đổi.
Tuy nhiên, việc xem Ngài chỉ đơn thuần là người yêu nước, hay xem Phật Giáo Hòa Hảo là phương tiện tập hợp lực lượng yêu nước là một cách nhìn phiến diện, chưa chạm đến bản chất của một tôn giáo với sứ mệnh cứu độ chúng sinh.
Theo quan điểm của Đạo Cao Đài, một vị Giáo Chủ là người mang sứ mạng từ Thượng Đế đến trần gian để cứu khổ ban vui cho chúng sinh. Dù mang quốc tịch và sống trong một bối cảnh lịch sử cụ thể, nhưng đối tượng cứu độ của Ngài là toàn nhân loại chứ không giới hạn trong một dân tộc nào.
Tình Yêu Không Riêng Ai
Trong khi một nhà lãnh đạo có thể vì lợi ích dân tộc mình mà vô tình gây tổn hại đến các quốc gia khác, thì Đức Huỳnh Giáo Chủ lại mang trong mình một tình yêu thương bao la dành cho muôn loài.
Minh chứng rõ ràng nhất là bài thơ “Tình Yêu” do chính Ngài sáng tác. Bài thơ được viết khi một thiếu nữ ngỏ lời yêu mến Ngài. Bằng lời thơ, Đức Huỳnh Giáo Chủ đã khéo léo khước từ và bày tỏ lý tưởng sống của mình:
Ta có tình yêu rất đượm nồng
Yêu đời yêu lẫn cả non sông
Tình yêu chan chứa trên hoàn vũ
Không thể yêu riêng khách má hồng.
Bốn câu thơ cuối như một lời khẳng định chắc nịch:
Nếu khách má hồng muốn được yêu
Thì trong tâm chí hãy xoay chiều
Hướng về phụng sự cho nhơn loại
Sẽ gặp tình ta trong khối yêu.
Rõ ràng, Đức Huỳnh Giáo Chủ không phải chỉ là người “yêu nước” theo nghĩa thông thường, mà Ngài còn là người yêu thương muôn loài, yêu thương tất cả chúng sinh.
Hoạt động cứu dân thời loạn của Ngài chỉ là một phần trong lý tưởng cứu đời, cứu thế với chữ “chúng sinh” được hiểu theo nghĩa rộng.
Hiếu – Hòa: Con Đường Hướng Tới Tình Yêu Vị Tha
Để giúp con người đến với tình yêu thương rộng lớn, Đức Huỳnh Giáo Chủ đã dùng phương pháp “điều tiết” từ gần đến xa, từ thấp đến cao. Trước khi dạy về tình yêu nhân loại bao la, Ngài dạy con người về tình yêu gia đình, yêu thương những người thân thuộc nhất.
Phương pháp này được thể hiện rõ nét qua hai chữ Hiếu – Hòa:
- Hiếu: Quan hệ vi mô, lấy gia đình làm nền tảng, với ông bà, cha mẹ là đối tượng được yêu thương, kính trọng.
- Hòa: Quan hệ vĩ mô, lấy cộng đồng làm nền tảng, với đồng loại là đối tượng. Quan hệ này được phát triển theo ba bước:
- Láng giềng và xã hội xung quanh.
- Đất nước với đồng bào, dân tộc.
- Thế giới, thế gian với nhân loại, chúng sinh.
Như vậy, trước khi thực hành chữ Hòa, cần phải bắt đầu từ chữ Hiếu. Từ chỗ biết Hiếu rồi mới mở rộng dần ra, phát triển đến mức trọn vẹn chữ Hòa.
Bên cạnh Hiếu – Hòa, tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo còn được dạy thực hành Tứ Ân, bao gồm:
- Ơn tổ tiên, cha mẹ (Hiếu).
- Ơn đất nước (Hòa – bước 2).
- Ơn Tam Bảo (Phật – Pháp – Tăng).
- Ơn đồng bào, nhân loại (Hòa – bước 1&3).
Có thể thấy, thực hiện Tứ Ân cũng chính là thực hành Hiếu – Hòa.
Trong xã hội hiện đại ngày nay, khi mà lòng người dễ đổi thay, tình người ngày càng trở nên xa cách, triết lý Hiếu – Hòa của Đức Huỳnh Giáo Chủ vẫn là giải pháp hữu hiệu để xây dựng một cộng đồng vững mạnh, một thế giới hòa bình và nhân ái.
Để tìm hiểu thêm về những triết lý sâu sắc trong Phật Giáo Hòa Hảo, bạn có thể đọc thêm bài viết [liên kết đến bài viết liên quan].
