Đầu mùa mưa hàng năm là thời điểm kiến ba khoang bắt đầu xuất hiện nhiều. Vết đốt của kiến ba khoang có thể gây bỏng rát, phồng rộp và để lại sẹo thâm nhiều tháng sau khi lành. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu cách xử lý khi bị kiến ba khoang đốt qua chia sẻ của Thạc sĩ, Bác sĩ CKI Trần Nguyễn Anh Thư, khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Tác Hại Và Biến Chứng Khi Bị Kiến Ba Khoang Đốt
Kiến ba khoang (tên khoa học Paederus fuscipes) là loại côn trùng phổ biến ở vùng nhiệt đới, ưa ẩm thấp, thường xuất hiện nhiều vào đầu mùa mưa. Kiến ba khoang thường dài khoảng 0,8-1,2cm, trên thân có màu đen – vàng cam xen kẽ.
Trong cơ thể của kiến ba khoang cái có chứa pederin – một loại chất độc gây rộp, bỏng da, viêm da. Pederin trong người kiến cái được lưu chứa trong khoang bụng, dùng để bảo vệ trứng của chúng trước các loài thiên địch trong tự nhiên.
Độc tố pederin có mức độ gây bỏng cao gấp 100-150 lần so với acid sulfuric. Khi ta vô tình chạm phải hay chà xát cơ thể kiến ba khoang, chất độc sẽ tiết ra gây viêm da tiếp xúc. Pederin có thể gây bỏng, phồng rộp, lở loét trên da, thậm chí làm bỏng võng mạc nếu tiếp xúc với mắt. Vết thương gây đau rát, ngứa ngáy, dễ lây lan nếu tiếp xúc với vùng da khác trên cơ thể.
Nếu được điều trị, vết bỏng do kiến ba khoang gây ra thường lành sau khoảng 1 tuần, tuy nhiên, sẹo thâm có thể lưu lại trên da nhiều tháng.
Xử Lý Vết Kiến Ba Khoang Đốt: Cần Thiết Hay Không?
Xử lý vết kiến ba khoang đốt ở giai đoạn sớm có thể giúp giảm nhẹ tình trạng vết thương rất hiệu quả. Nếu vết đốt được xử lý tốt, người bệnh thường chỉ nổi mẩn đỏ, cảm thấy ngứa ngáy trong một vài ngày.
Do kiến ba khoang không gây đau khi tiết độc, nên vết thương thường chỉ được phát hiện khi đã có triệu chứng như da ngứa rát, mẩn đỏ hoặc nổi mụn nước. Rửa vết thương nhiều lần bằng xà phòng và nước là cách xử lý khi bị kiến ba khoang đốt tại nhà đơn giản và hiệu quả nhất.
Sau đó, người bị kiến ba khoang đốt cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được kê các loại thuốc bôi, giúp giảm triệu chứng và khả năng lây lan của vết đốt.
Hướng Dẫn Cách Xử Lý Khi Bị Kiến Ba Khoang Đốt Giảm Thiểu Tác Hại Tối Đa
1. Loại bỏ kiến ba khoang
Nếu phát hiện kiến ba khoang trên cơ thể, bạn nên nhẹ nhàng loại bỏ chúng khỏi da. Tuyệt đối không dùng tay chạm trực tiếp hoặc tác động mạnh lên kiến ba khoang. Nếu chúng bị kích thích, chất độc sẽ được tiết ra nhiều hơn, gây thương tổn nặng hơn trên da.
Thay vào đó, bạn có thể thổi hoặc lót một tờ giấy để kiến ba khoang bò lên, sau đó loại bỏ chúng khỏi da.
2. Sát khuẩn, vệ sinh vết thương
Nên lau, rửa vùng da tiếp xúc với kiến ba khoang bằng nước muối sinh lý, sau đó rửa lại bằng nước sạch. Một cách xử lý khi bị kiến ba khoang đốt hữu hiệu khác là rửa vết thương bằng xà phòng và nước sạch nhiều lần.
Nên rửa nhẹ nhàng để tránh gây đau và làm lây lan vết thương.
3. Ngăn ngừa nhiễm trùng
Nếu thấy vết thương có dấu hiệu phồng rộp, lở loét, mưng mủ, người bệnh không nên tự ý bôi đắp các loại lá cây hoặc các loại thuốc không rõ thành phần. Người bệnh cần đến các cơ thể y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh để tình trạng nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng hơn.
Vết Thương Kiến Ba Khoang Đốt Qua Từng Giai Đoạn
1. Sau khi bị đốt
Ngay sau khi bị đốt, da sẽ có cảm giác ngứa ngáy hoặc râm ran nhẹ. Những triệu chứng này có thể bị bỏ qua dễ dàng nếu bạn không chú ý. Tuy nhiên, nếu được phát hiện ở giai đoạn này, việc vệ sinh vùng da bị đốt có thể giúp phòng ngừa hiệu quả biến chứng do chất độc của kiến ba khoang gây ra.
2. Sau 6-8h
Sau 6-8h, vết thương sẽ nổi mẩn đỏ, có thể kèm theo cảm giác ngứa ngáy. Cách hiệu quả để xử lý khi bị kiến ba khoang đốt ở giai đoạn này là vệ sinh vết thương với nước muối sinh lý, xà phòng và nước sạch.
Sau đó, người bị thương có thể bôi thêm dung dịch kẽm oxit bôi da để làm dịu vùng da bị tổn thương, giảm triệu chứng ngứa rát, đỏ da.
3. 12-24h tiếp theo
Nếu vết đốt không được xử lý trước đó, sau 12-24h, vết thương do kiến ba khoang gây ra sẽ xuất hiện các thương tổn điển hình như phồng rộp, mụn nước do bỏng, đau rát, có thể kèm theo ngứa ngáy, khó chịu.
Nên vệ sinh vết thương nhẹ nhàng, sau đó dùng thêm kẽm oxit hoặc thuốc kháng khuẩn. Trong thời gian này, hạn chế để vùng da tổn thương tiết xúc với vùng khác trên cơ thể.
4. Sau 3 ngày
Nếu xử lý khi bị kiến ba khoang đốt từ sớm, những tổn thương thường bắt đầu lành lại sau 3 ngày. Triệu chứng nóng, rát, bỏng rộp cũng giảm nhẹ. Tuy nhiên, vẫn nên duy trì vệ sinh nhẹ nhàng và tiếp tục bôi thuốc để hạn chế sự lây lan, giúp vết thương mau lành hơn.
5. Sau 5-7 ngày
Từ 5-7 ngày sau khi bị đốt, vết thương sẽ lành và bắt đầu bong vảy. Những vết thương lớn, triệu chứng nặng, có thể để lại vết thâm lên đến nhiều tháng.
Vết Kiến Ba Khoang Đốt Bôi Thuốc Gì Cho Mau Khỏi?
Khi phát hiện vết đốt của kiến ba khoang ở giai đoạn sớm, người bị đốt có thể rửa vết thương ngay tại chỗ bằng xà phòng và nước sạch liên tục.
Bên cạnh việc xử lý khi bị kiến ba khoang đốt ngay tại chỗ, người bệnh nên duy trì bôi các loại thuốc sát khuẩn nhẹ như kẽm oxit hoặc thuốc mỡ kháng viêm kèm kháng sinh 2 lần mỗi ngày.
Nếu sau vài ngày tình trạng vết thương không thuyên giảm, người bệnh nên đến khám tại các cơ sở y tế. Không nên tự ý đắp, bôi các loại thuốc dân gian vì có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng, khiến triệu chứng nặng hơn.
Nếu vết thương đã lan đến vùng da quá rộng hoặc tình trạng vết thương nặng, nhiễm trùng, tốt nhất người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được điều trị.
Cách Phòng Ngừa Kiến Ba Khoang
Kiến ba khoang thường sống ở khu vực ẩm ướt, bị thu hút bởi ánh sáng nhân tạo, nơi có vị trí cao. Để phòng ngừa kiến ba khoang xuất hiện tại nơi ở, có thể áp dụng những phương pháp như:
- Vệ sinh phòng sạch sẽ, thoáng mát.
- Nên giũ mạnh quần áo trước khi mặc.
- Luôn ngủ trong mùng, kiểm tra giường, gối trước khi ngủ.
- Không đứng dưới nơi có ánh sáng mạnh, hạn chế sử dụng đèn huỳnh quang trong thời điểm xuất hiện nhiều kiến ba khoang.
- Gắn rèm cửa hoặc lưới chống côn trùng ở khu vực cửa sổ, lỗ thông gió nếu khu vực sống có nhiều kiến ba khoang.
- Nếu khu vực sống xuất hiện ổ kiến ba khoang, bạn nên liên hệ một số đơn vị y tế chuyên trách để xử lý.
Bài viết đã chia sẻ cách xử lý khi bị kiến ba khoang đốt gồm các bước chi tiết. Nếu vết thương đã lan đến vùng da quá rộng hoặc tình trạng vết thương tiến triển nặng, nhiễm trùng, tốt nhất người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được điều trị.
