Bạn có biết ai là người đã thiết kế nên Lễ đài lịch sử, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa? Đó chính là kiến trúc sư (KTS) Ngô Huy Quỳnh, một tài năng trẻ tuổi với lòng yêu nước nồng nàn và tâm huyết kiến tạo cho đất nước một diện mạo mới.
Bài viết này sẽ đưa bạn khám phá hành trình của KTS Ngô Huy Quỳnh, từ một chàng trai 25 tuổi đầy nhiệt huyết với bản thiết kế Lễ đài Độc lập cho đến một nhà kiến trúc sư, nhà giáo lão thành, người đặt nền móng cho kiến trúc Việt Nam hiện đại.
Từ Chàng Trai Trẻ Với Bản Thiết Kế Lịch Sử
Ít ai biết rằng, Lễ đài lịch sử năm 1945 được thiết kế và thi công chỉ trong vòng chưa đầy 48 giờ đồng hồ. Trong bối cảnh gấp rút ấy, KTS Ngô Huy Quỳnh, khi ấy mới 25 tuổi, đã được giao phó trọng trách thiết kế Lễ đài.
Theo lời kể của ông Nguyễn Hữu Đang, Trưởng ban Tổ chức Ngày Độc lập, yêu cầu đặt ra cho KTS Ngô Huy Quỳnh là một Lễ đài “dựng gấp rút, tạm thời, nhưng phải thật vững chắc, thật đẹp, thật lớn, thật uy nghi, xứng đáng với ngày lịch sử trọng đại”.
Chỉ trong một buổi sáng, ông đã hoàn thành ba bản vẽ. Bản vẽ được chọn là một thiết kế đơn giản nhưng đẹp và phù hợp nhất. Không chỉ dừng lại ở việc thiết kế, KTS Ngô Huy Quỳnh còn xắn tay áo tham gia thi công cùng mọi người. Ông cùng các cộng sự đã đi khắp các con phố Hà Nội để mượn gỗ, mượn vải, quyết tâm hoàn thành Lễ đài đúng thời hạn.
Hành Trình Tìm Kiếm Bản Sắc Việt Trong Kiến Trúc
Thiết kế Lễ đài Độc lập chỉ là một trong số những dấu ấn thiết kế của KTS Ngô Huy Quỳnh. Trước đó, khi còn là sinh viên, ông đã tâm huyết với việc kiến tạo một ngôi nhà mang bản sắc Việt – ngôi nhà số 84 Nguyễn Du. Công trình này mang đậm dấu ấn của kiến trúc truyền thống Việt Nam với mái đình, mái chùa làng quê, tạo nên một tổng thể hài hòa và gần gũi.
Năm 1951, ông là một trong số 20 cán bộ được cử sang Liên Xô học tập về kiến trúc và quy hoạch. Tại đây, ông đã bảo vệ thành công luận án bằng tiếng Nga về đề tài khai thác truyền thống kiến trúc dân tộc để lập đồ án quy hoạch đô thị.
Theo KTS Vũ Hoài Đức – Phó phòng Nghiên cứu Phát triển, Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội, “KTS Ngô Huy Quỳnh có lẽ là người đầu tiên đặt nền tảng về lý luận cho ‘bản sắc Việt’ trong kiến trúc – quy hoạch đô thị Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh”.
Dấu Ấn Của Một Nhà Kiến Trúc – Nhà Giáo Lão Thành
Trở về nước, KTS Ngô Huy Quỳnh đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự nghiệp quy hoạch và kiến trúc Việt Nam. Ông là tác giả của nhiều đồ án quy hoạch quan trọng như: Quy hoạch Xây dựng Thủ đô, Quy hoạch bảo tồn phố cổ, Quy hoạch thành phố Khang Khay – thủ phủ Liên hiệp dân tộc Lào.
Không chỉ là một kiến trúc sư tài năng, ông còn là một nhà giáo tâm huyết. Ông dành phần lớn thời gian để giảng dạy tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội, đào tạo nhiều thế hệ kiến trúc sư cho đất nước.
KTS Ngô Huy Quỳnh đã ra đi ở tuổi 84, để lại di sản đồ sộ cho nền kiến trúc Việt Nam. Ông là “người đặt nền móng”, “người tiên phong” trong việc kết hợp hài hòa giữa kiến trúc hiện đại và văn hóa truyền thống.
Để tìm hiểu thêm về một công trình mang đậm dấu ấn kiến trúc Việt Nam, bạn có thể xem bài viết về Chùa Một Cột.
