Nhắc đến âm nhạc cổ điển, không thể không nhắc đến cái tên Wolfgang Amadeus Mozart – một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất mọi thời đại. Vậy Mozart là ai? Điều gì đã tạo nên danh tiếng lẫy lừng của ông? Hãy cùng tôi khám phá cuộc đời và sự nghiệp đầy thăng trầm của thiên tài âm nhạc này, đồng thời vén màn bí ẩn về tác phẩm cuối cùng – Khúc Cầu Hồn, bản nhạc dang dở đầy ám ảnh.
Chân dung Mozart
Chân dung nhà soạn nhạc thiên tài Mozart
Mozart là ai? Cuộc đời và sự nghiệp của nhà soạn nhạc thiên tài
Tuổi thơ thần đồng của “thiên tài của các thiên tài”
Mozart (1756 – 1791) là một nhà soạn nhạc người Áo, ông luôn được xem là “thiên tài của các thiên tài”. Ngay từ khi còn nhỏ, Mozart đã bộc lộ năng khiếu âm nhạc thiên bẩm.
Năm 4 tuổi, Mozart đã bắt đầu chơi harpsichord – một nhạc cụ bộ dây phím cổ. Đến năm 5 tuổi, cậu bé Mozart đã sáng tác những tác phẩm đầu tiên của riêng mình.
Hành trình chinh phục âm nhạc Châu Âu
Một năm sau, cha của Mozart bắt đầu đưa ông và chị gái đi biểu diễn khắp châu Âu cho giới quý tộc và hoàng gia. Tài năng của Mozart đã khiến cả châu Âu phải kinh ngạc. Ông có thể chơi nhiều loại nhạc cụ khác nhau như violin, organ, piano và harpsichord.
Thần đồng âm nhạc Mozart
Mozart biểu diễn khi còn nhỏ
Trong thời gian lưu diễn, Mozart đã tiếp xúc với nhiều phong cách âm nhạc phổ biến ở các thành phố khác nhau tại Châu Âu và cho ra đời những bản nhạc đầu tiên. Tác phẩm xuất bản đầu tiên của ông là một bản sonata gồm 4 phần dành cho đàn violin, được sáng tác tại Paris năm 1764 khi ông mới 8 tuổi.
Từ Salzburg đến Vienna – Hành trình tìm kiếm thành công và hạnh phúc
Sau một thời gian lưu diễn khắp châu Âu, năm 1773, Mozart trở lại Salzburg và làm việc trong vài năm. Tại đây, ông đảm nhận vị trí trợ lý nhạc trưởng và sáng tác nhiều bản giao hưởng tuyệt vời trước khi bước sang tuổi 21.
Mặc dù đạt được những thành công nhất định, Mozart vẫn khao khát được tự do sáng tạo và khẳng định bản thân. Cuối năm 1781, Mozart chuyển đến Vienna – thành phố được mệnh danh là trái tim âm nhạc cổ điển của châu Âu.
Tại Vienna, ông đã thành công và nổi tiếng với tư cách là một nghệ sĩ piano và nhà soạn nhạc. Trong khoảng thời gian này, Mozart gặp gỡ Joseph Haydn – một nhà soạn nhạc nổi tiếng khác. Hai người đã trở thành bạn bè và có ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp của nhau.
Tuy nhiên, cuộc sống của Mozart tại Vienna cũng gặp nhiều khó khăn về tài chính. Dù kiếm được khá nhiều tiền từ các buổi hòa nhạc, Mozart thường chi tiêu nhiều hơn số tiền kiếm được.
Cái chết bí ẩn và những giả thuyết
Năm 1791, Mozart bắt đầu sáng tác một tác phẩm cho lễ cầu siêu, được gọi là Khúc Cầu Hồn. Tuy nhiên, ông lâm bệnh và qua đời trước khi kịp hoàn thành nó.
Nguyên nhân cái chết của Mozart vẫn là đề tài gây tranh cãi cho đến ngày nay. Theo hồ sơ chính thức, Mozart chết do sốt cấp tính. Tuy nhiên, nhiều giả thuyết được đặt ra xung quanh cái chết của ông, bao gồm:
- Sốt thấp khớp: Mozart đã mắc bệnh này nhiều lần trong đời.
- Bệnh đậu mùa: Mozart từng mắc bệnh đậu mùa khi còn nhỏ.
- Ngộ độc: Một số người cho rằng Mozart bị đầu độc bởi đối thủ của mình, Antonio Salieri. Tuy nhiên, giả thuyết này không có căn cứ.
Ngôi mộ của Mozart
Ngôi mộ của Mozart tại Vienna
Dù nguyên nhân là gì, sự ra đi của Mozart ở tuổi 35 là một mất mát to lớn cho nền âm nhạc thế giới.
Bí ẩn về “Khúc Cầu Hồn” – Tác phẩm cuối cùng của Mozart
“Khúc Cầu Hồn” – tác phẩm cuối cùng của nhà soạn nhạc Mozart là một bản nhạc dang dở với nhiều bí ẩn.
Người lạ mặt bí ẩn
Vào một đêm đầu tháng 7 năm 1791, một người lạ mặt, mặc đồ xám xịt xuất hiện trước cửa nhà Mozart. Ông ta tự xưng là đại diện cho một người muốn Mozart soạn giúp một bản Khúc Cầu Hồn với điều kiện Mozart không được tìm hiểu danh tính của người này.
Mozart ban đầu không muốn nhận lời vì không hứng thú với thể loại nhạc này. Ông đưa ra một mức giá cao bất thường với hy vọng người lạ mặt sẽ từ bỏ ý định.
Ngày hôm sau, người lạ mặt quay lại, đồng ý với mức giá của Mozart và đặt cọc một nửa số tiền. Mozart không còn lựa chọn nào khác, ông đành phải bắt tay vào sáng tác.
“Khúc Cầu Hồn” cho chính mình?
Thời điểm nhận lời viết tác phẩm, Mozart đang trong tình trạng sức khỏe rất xấu. Khi tình trạng ngày càng tồi tệ, Mozart tin rằng mình đang bị nguyền rủa và Khúc Cầu Hồn chính là bản nhạc ông viết cho chính mình. Theo lời kể, trong thời gian sáng tác, Mozart thường lẩm bẩm: “Tôi sợ rằng tôi đang viết Khúc Cầu Hồn cho chính mình”.
Mozart sáng tác tác phẩm cuối cùng trên giường bệnh
Mozart sáng tác tác phẩm cuối cùng trên giường bệnh
Quả thực không có gì thay đổi, vào ngày 05/12/1791, Mozart qua đời ở tuổi 35 khi chưa kịp hoàn thành tác phẩm.
Hoàn thành bản nhạc dang dở
Vì đã nhận tiền trước, vợ Mozart – Constanze lo lắng nếu bản nhạc không được hoàn thành, người ủy thác sẽ đòi lại tiền. Bà đã nhờ hai nhà soạn nhạc Joseph Eybler và Franz Xaver Süssmayr – hai học trò cũ của Mozart giúp đỡ.
Cuối cùng, Süssmayr được chọn vì có phong cách viết nhạc khá giống người thầy của mình. Dựa trên bản thảo và những ghi chú của Mozart, Süssmayr đã hoàn thành xuất sắc tác phẩm cuối cùng của Mozart.
Sau khi hoàn thành, Süssmayr đã sao chép lại toàn bộ bản nhạc bằng chữ viết tay của mình, giả mạo chữ ký Mozart và giao cho người ủy thác bí ẩn.
Danh tính người ủy thác
Vậy người ủy thác bí ẩn này là ai? Nhiều người cho rằng đó là Antonio Salieri – đối thủ của Mozart trong bộ phim đoạt giải Oscar “Amadeus”. Nhưng câu trả lời là không.
Người ủy thác thực sự là Bá tước Franz von Walsegg-Stuppach. Ông ta muốn đặt viết một Khúc Cầu Hồn để tưởng nhớ người vợ đã khuất của mình. Tuy nhiên, ông ta có tiếng xấu là thường xuyên đánh cắp tác phẩm của người khác và tự nhận là của mình.
Phải mất một thập kỷ sau đó, vợ của Mozart mới có thể thuyết phục Walsegg thừa nhận Mozart là tác giả thực sự của Khúc Cầu Hồn.
Kiệt tác gây tranh cãi
Vì Süssmayr đã sao chép lại toàn bộ bản nhạc bằng chữ viết tay của mình nên người ta không thể biết được thực sự Mozart đã viết bao nhiêu phần trong tác phẩm cuối cùng của mình.
Thậm chí, nhiều học giả còn cho rằng Süssmayr đã nhờ cậy nhiều nhà soạn nhạc khác để hoàn thành tác phẩm này vì ông không đủ tài năng và trí tuệ tương tự.
Tuy nhiên, nhìn chung “Khúc Cầu Hồn” vẫn được đánh giá là một kiệt tác, giống như lời nhận xét của nhà soạn nhạc Beethoven: “Nếu Mozart không viết bản nhạc đó thì người viết nó chính là Mozart”.
Tác phẩm "Khúc Cầu Hồn" của Mozart
Tác phẩm “Khúc Cầu Hồn” của Mozart
Di sản âm nhạc đồ sộ và ảnh hưởng của Mozart
Có thể nói Mozart là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất mọi thời đại. Bất chấp việc ra đi ở tuổi đời còn rất trẻ, ông đã để lại một di sản đồ sộ, đóng góp to lớn cho lịch sử âm nhạc thế giới. Dù trải qua bao nhiêu thế kỷ đi nữa thì nhân loại vẫn sẽ phải nhắc đến tên ông.
Âm nhạc của Mozart không chỉ được công chúng yêu mến mà còn ảnh hưởng rất lớn đến những nhà soạn nhạc về sau, tiêu biểu nhất là Beethoven.
Một số tác phẩm nổi tiếng nhất của Mozart:
- The Magic Flute
- Don Giovanni
- Marriage of Figaro
- Piano Concerto No.27 in B-flat, K.595
- Piano Concerto No.21 in C, K.467
- Symphony No.39 in E flat, K.543
Cùng với người bạn của mình là Joseph Haydn, Mozart đã định hình và hoàn thiện các hình thức tuyệt vời của nhạc giao hưởng, opera, hòa tấu dây, và các bản concerto đánh dấu thời kỳ cổ điển. Đặc biệt, những vở opera của ông thể hiện một cái nhìn sâu sắc về tâm lý con người, rất độc đáo với âm nhạc thời bấy giờ, và tiếp tục gây sức hút đặc biệt cho các nhạc sĩ và những người yêu âm nhạc ngày nay.
Bạn có muốn tìm hiểu thêm về những thiên tài khác? Hãy cùng khám phá cuộc đời và sự nghiệp của nhà bác học Nikola Tesla.
