Nikola Tesla, cái tên gắn liền với biệt danh “nhà bác học điên thiên tài”, là cha đẻ của những sáng tạo vĩ đại và cũng không kém phần kỳ bí trong lịch sử khoa học. Hành trình cuộc đời ông là chuỗi dài những cống hiến phi thường cho nhân loại, xen lẫn những góc khuất lập dị khiến người đời sau này không khỏi tò mò. Hãy cùng chúng tôi khám phá về cuộc đời và sự nghiệp của Nikola Tesla – người đã thắp sáng cả thế giới bằng dòng điện xoay chiều.
Tuổi thơ của Tesla: Dấu hiệu của một thiên tài
Sinh năm 1856 tại Smiljan, Đế quốc Áo (nay thuộc Croatia), Nikola Tesla đã sớm bộc lộ niềm đam mê mãnh liệt với khoa học và kỹ thuật. Ông là một trong năm người con trong một gia đình tương đối giả, và chính mẹ của ông – bà Djuka Mandic – người phụ nữ thường tự tay chế tạo các vật dụng gia đình, đã khơi gợi trong ông tình yêu với sáng tạo.
Tuy nhiên, cha của Tesla – một linh mục dòng Serbian – lại mong muốn con trai theo đuổi sự nghiệp tôn giáo. Bất chấp điều đó, Tesla vẫn kiên định với đam mê khoa học của mình. Sau khi hoàn thành chương trình trung học, ông theo học ngành kỹ thuật và vật lý tại Budapest vào những năm 1870, và sau đó tích lũy kinh nghiệm thực tế tại Continental Edison – một công ty năng lượng điện đầu những năm 1880.
Chính trong thời gian này, ý tưởng về động cơ cảm ứng lóe sáng trong tâm trí Tesla, nhưng đáng tiếc là chưa đủ sức lay chuyển giới khoa học và truyền thông lúc bấy giờ. Quyết tâm theo đuổi giấc mơ, ở tuổi 28, Tesla từ bỏ trời Âu để đến với “miền đất hứa” – Hoa Kỳ.
Tesla và Edison: Từ cộng sự đến đối thủ
Năm 1884, Tesla đặt chân đến Mỹ chỉ với một bộ quần áo trên người và một lá thư giới thiệu cho Thomas Edison – nhà phát minh kiêm doanh nhân nổi tiếng lúc bấy giờ. Ấn tượng bởi tài năng của Tesla, Edison đã mời ông về làm việc cho mình. Cả hai đã có khoảng thời gian hợp tác hiệu quả, cùng nhau cải tiến các phát minh của Edison.
Tuy nhiên, mối quan hệ này nhanh chóng rạn nứt do khác biệt trong tính cách và quan điểm. Trong khi Edison là một doanh nhân thực thụ, tập trung vào lợi nhuận và thương mại hóa sản phẩm, Tesla lại là một nhà khoa học lý tưởng, đặt nặng giá trị khoa học và ít quan tâm đến lợi ích kinh tế. Chính sự khác biệt này đã dẫn đến cuộc “chia tay” của hai thiên tài sau vài tháng ngắn ngót.
Năm 1885, Tesla nhận được tài trợ để thành lập Công ty Đèn điện của riêng mình, nhưng sau đó lại bị chính các nhà đầu tư ép rời bỏ. Ông rơi vào cảnh khốn khó, phải làm đủ nghề để kiếm sống.
Sự nghiệp rực rỡ và phát minh vĩ đại: Hệ thống điện xoay chiều
Bước ngoặt đến với Tesla vào năm 1887, khi ông nhận được tài trợ để thành lập Công ty Điện lực Tesla. Cũng trong năm này, ông giới thiệu với thế giới hệ thống điện xoay chiều (AC) – phát minh vĩ đại nhất trong sự nghiệp của mình.
Hệ thống AC của Tesla nhanh chóng thu hút sự chú ý của George Westinghouse – kỹ sư và doanh nhân người Mỹ – người đang tìm kiếm giải pháp cho việc cung cấp điện đường dài. Tin tưởng vào tiềm năng của AC, Westinghouse đã mua lại bằng sáng chế của Tesla với giá 60.000 USD tiền mặt và cổ phiếu.
Vào thời điểm đó, hệ thống AC của Tesla phải cạnh tranh trực tiếp với hệ thống dòng điện một chiều (DC) của Edison. Tuy nhiên, AC đã chứng minh được tính vượt trội của mình khi được lựa chọn để cung cấp điện cho Triển lãm Columbian Thế giới năm 1893 tại Chicago. Đây được xem là chiến thắng vang dội của Tesla trước đối thủ cũ – Edison.
Năm 1895, hệ thống AC của Tesla tiếp tục được chọn để lắp đặt tại nhà máy thủy điện xoay chiều đầu tiên ở Mỹ tại thác Niagara. Một năm sau đó, thành phố Buffalo, New York, chính thức sử dụng điện xoay chiều, mở đường cho hệ thống này trở thành tiêu chuẩn điện năng trên toàn thế giới như ngày hôm nay.
Những cống hiến khác và những góc khuất lập dị
Bên cạnh hệ thống điện xoay chiều, Tesla còn được biết đến với nhiều phát minh quan trọng khác, góp phần thúc đẩy sự tiến bộ của nhân loại. Ông là cha đẻ của cuộn dây Tesla – nền tảng cho công nghệ không dây và vô tuyến sau này. Ông cũng là người tiên phong trong việc nghiên cứu và ứng dụng tia X, sóng radio, điều khiển từ xa, động cơ điện…
Tuy nhiên, bên cạnh bộ óc thiên tài, Tesla còn được biết đến với những thói quen kỳ quặc và có phần lập dị. Ông bị ám ảnh bởi số 3, luôn đi bộ vòng quanh tòa nhà 3 lần trước khi bước vào, rửa tay 3 lần liên tục… Tesla cũng mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và rất sợ vi khuẩn, luôn đeo găng tay khi ăn và sử dụng khăn sạch một lần duy nhất.
Di sản của Tesla: Vĩnh cửu cùng thời gian
Nikola Tesla qua đời vào ngày 7/1/1943, tại New York, ở tuổi 86. Mặc dù cuộc sống của ông kết thúc trong cô độc và nghèo khó, những di sản mà ông để lại cho nhân loại là vô giá. Năm 1994, biển báo “Ngã tư Nikola Tesla” được đặt tại giao lộ Đường 40 và Đại lộ 6, gần phòng thí nghiệm cũ của ông ở New York, như một sự tri ân dành cho nhà bác học thiên tài.
Từ những thí nghiệm đầu tiên cho đến những phát minh làm thay đổi thế giới, cuộc đời và sự nghiệp của Nikola Tesla là câu chuyện về đam mê, kiên trì và cống hiến không ngừng nghỉ cho khoa học. Ông là minh chứng cho sức mạnh của trí tuệ con người trong việc chinh phục những giới hạn và kiến tạo một thế giới tốt đẹp hơn.
Để tìm hiểu thêm về những câu chuyện thú vị xoay quanh thế giới khoa học, bạn đọc có thể tham khảo bài viết về [Thomas Edison](link bài viết về Thomas Edison).
