Vitamin D, hay còn được biết đến là calciferol, đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe của xương và nhiều chức năng khác của cơ thể. Khác với những vitamin tan trong nước, cơ thể có khả năng tự tổng hợp vitamin D khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình này, khiến việc bổ sung vitamin D từ chế độ ăn uống và thực phẩm chức năng trở nên quan trọng.
Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về vitamin D, vai trò của nó đối với sức khỏe con người, cũng như những lưu ý khi bổ sung vitamin D.
Vitamin D hoạt động như thế nào?
Khi được hấp thụ vào cơ thể, vitamin D trải qua hai quá trình hydroxyl hóa để chuyển hóa thành dạng hoạt động. Quá trình đầu tiên diễn ra ở gan, biến vitamin D thành 25-hydroxyvitamin D [25(OH)D], hay còn gọi là calcidiol. Quá trình thứ hai chủ yếu xảy ra ở thận, tạo thành 1,25-dihydroxyvitamin D [1,25(OH)2D], hay calcitriol – dạng có hoạt tính sinh học của vitamin D.
Lợi ích của Vitamin D đối với sức khỏe
Sức khỏe xương khớp
Vitamin D hỗ trợ hấp thụ canxi ở ruột, duy trì nồng độ canxi và phốt phát trong máu ở mức ổn định. Điều này giúp xương chắc khỏe, phát triển bình thường và ngăn ngừa các bệnh lý về xương như còi xương ở trẻ em và loãng xương ở người lớn.
Tôi nhớ hồi bé, bà tôi thường xuyên phơi nắng cho tôi mỗi sáng sớm. Bà nói ánh nắng giúp cơ thể tôi tự tạo ra vitamin D, giúp xương chắc khỏe hơn. Lúc đó tôi không hiểu lắm, nhưng bây giờ thì tôi đã biết ơn bà vì điều đó.
Tăng cường hệ miễn dịch
Nghiên cứu cho thấy vitamin D còn tham gia điều hòa hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
Một chuyên gia dinh dưỡng, bà Nguyễn Thị Hoa, cho biết: “Vitamin D có tác dụng kích thích sản xuất các tế bào miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn và virus hiệu quả hơn.”
Các lợi ích khác
Ngoài ra, vitamin D còn có vai trò trong việc:
- Giảm viêm nhiễm
- Điều hòa sự phát triển của tế bào
- Hỗ trợ chức năng thần kinh cơ
- Điều hòa chuyển hóa glucose
Nguồn cung cấp Vitamin D
Thực phẩm
Một số loại thực phẩm giàu vitamin D bao gồm:
- Cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá thu
- Dầu gan cá
- Lòng đỏ trứng
- Sữa và các sản phẩm từ sữa (đã được bổ sung vitamin D)
- Ngũ cốc ăn sáng (đã được bổ sung vitamin D)
Tuy nhiên, việc bổ sung đủ lượng vitamin D cần thiết chỉ từ thực phẩm là khá khó khăn.
Ánh nắng mặt trời
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là cách tự nhiên để cơ thể tổng hợp vitamin D. Tuy nhiên, thời gian tiếp xúc, thời điểm trong ngày, vị trí địa lý, màu da… đều có thể ảnh hưởng đến lượng vitamin D được tổng hợp.
Theo khuyến cáo của Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi nên tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.
Thực phẩm chức năng
Trong trường hợp không thể bổ sung đủ vitamin D từ thực phẩm và ánh nắng mặt trời, bạn có thể sử dụng thực phẩm chức năng.
Lưu ý: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào, đặc biệt là với phụ nữ mang thai, cho con bú, trẻ em và người đang điều trị bệnh lý.
Rủi ro khi bổ sung quá nhiều Vitamin D
Việc bổ sung vitamin D quá mức có thể gây ra ngộ độc vitamin D, dẫn đến tăng canxi máu, gây buồn nôn, nôn, yếu cơ, rối loạn tâm thần, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến suy thận, vôi hóa mô mềm và tử vong.
Để đảm bảo an toàn, bạn nên tuân thủ liều lượng khuyến nghị và tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế trước khi bổ sung vitamin D.
Kết luận
Vitamin D đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người, đặc biệt là sức khỏe xương khớp. Bạn có thể bổ sung vitamin D từ thực phẩm, ánh nắng mặt trời và thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng việc bổ sung quá nhiều vitamin D có thể gây hại cho sức khỏe.
Để tìm hiểu thêm về vai trò của canxi đối với sức khỏe, bạn có thể tham khảo bài viết [Canxi và tầm quan trọng của canxi đối với cơ thể](link đến bài viết liên quan).
